Stacje meteorologiczne

Obserwując niebo nietrudno zgadnąć, jak będzie wyglądała sytuacja pogodowa w ciągu najbliższych kilku godzin. Sama obserwacja nie wystarczy jednak w przypadku prognozy kilkudniowej. Skąd zatem wiadomo, kiedy temperatura wzrośnie, a kiedy możemy spodziewać się opadów deszczu? Współczesne prognozy pogody są możliwe, dzięki licznym stacjom meteorologicznym znajdującym się na całym świecie. Kilkadziesiąt profesjonalnych stacji meteorologicznych znajduje się także w Polsce. Co właściwie kryje się pod pojęciem stacji meteo? Nazywana bywa również ogródkiem meteorologicznym i najprościej mówiąc jest to miejsce, stworzone specjalnie do wykonywania pomiarów oraz obserwacji meteorologicznych. Z tego też względu znajduje się w nim poletko pomiarowe, na którym umieszcza się profesjonalny sprzęt meteorologiczny.

stacja meteorologiczna

Jakie przyrządy są stosowane do pomiarów meteorologicznych? Podstawę stanowi klatka meteorologiczna, zwana również Klatką Stevensona (więcej o niej przeczytasz tutaj), wyposażona w liczne termometry do mierzenia temperatury powietrza, deszczomierze, wiatromierze oraz termometry gruntowe. Na niektórych stacjach meteo znajdują się również urządzenia służące do wykonywania pomiarów promieniowania słonecznego. Wyposażenie w tego rodzaju przyrządy pozwala na pomiar temperatury, wilgotności powietrza, ciśnienia powietrza, czasu usłonecznienia, wysokości opadu atmosferycznego i wiele więcej. Pomiary dokonywane są w różnych godzinach, najczęściej odbywają się równo co 6 godzin (rano, po południu i wieczorem).

Prognoza pogody jest obecnie możliwa głównie dzięki numerycznym modelom cyrkulacji atmosfery, chociaż nadal spotkać można się z zastosowaniem dawnych metod, jeszcze sprzed ery zaawansowanych komputerów. Wykorzystanie urządzeń cyfrowych przy pomiarach meteorologicznych na szeroką skalę nastąpiło bowiem dopiero ok. 1980 roku. Wcześniej opierano się w dużej mierze na statystykach dotyczących lokalnych warunków. Obecnie jest to proces znacznie bardziej skomplikowany, do którego zalicza się również matematyczne techniki asymilacji danych meteorologicznych.

W tym miejscu warto wspomnieć też o metodach teledetekcyjnych, które opierają się na wykorzystaniu specjalnych czujników. Pomiary można wówczas prowadzić z powierzchni ziemi, ale i z samolotu. Przykładem może być analiza pomiaru ruchu chmur, na podstawie której ocenia się prędkość wiatru.

Prognoza pogody – klasyfikacja

Prognozę pogody podzielić można ze względu na czas, na jaki odbywają się prognozy. Wymienia się wówczas:

  • nowcasting – prognoza pogody na chwilę obecną
  • prognozę krótkoterminową – maksymalnie z trzydniowym wyprzedzeniem
  • prognozę średnioterminową – obejmuje okres od 3 do 10 dni
  • prognozę sezonową

Nietrudno zgadnąć, że za najdokładniejsze uznaje się dwa pierwsze rodzaje. Co ciekawe, wyróżnia się zjawiska, które można przewidywać w znacznie dłuższych okresach, zalicza się do nich m.in. globalne oscylacje.

Prognozę pogody dzieli się również uwzględniając jej obszar. Wówczas mamy do czynienia z prognozą lokalną, mezoskalową oraz globalną. Nieco inaczej patrzy się na nie także pod kątem konkretnej działalności człowieka, dlatego też przeprowadzane są specjalne prognozy dla rolników, żołnierzy czy też dla transportu. Warto wspomnieć, że najstarsze pomiary pogody w Polsce, które zostały udokumentowane, pochodzą jeszcze z 1954 roku.

Prognoza pogody w Europie

Amatorskie stacje meteorologiczne

Spotkać można nie tylko profesjonalne, ale i amatorskie stacje meteorologiczne. Wykonywane są one przez osoby prywatne, które często decydują się na udostępnianie zebranych pomiarów, najczęściej czynią to poprzez sieć Internet. Należy do nich m.in. amatorska stacja meteo w Smolcu, która działa już od wielu lat (dane zaczęła zbierać od 10.09.2012). Dane zebrane przez tę stację obserwować można w Internecie. Początkowo występowały jednak pewne trudności w odczytach, spowodowane w dużej mierze szukaniem odpowiedniego oprogramowania oraz urządzeń, które umożliwiałyby ciągłą pracę. Amatorskie stacje meteo, do których zaliczyć można wspomnianą stację we wsi Smolec, rzadko kiedy bazują na zaawansowanym sprzęcie. Wystarczy wspomnień, że osłona czujnika temperatury została w niej wykonana z podstawek od doniczek. Jak zatem widać, wykorzystanie przedmiotów codziennego użytku także może okazać się dobrym pomysłem. Oczywiście dokonywanie pomiarów nie jest możliwe bez detektora wyładowań atmosferycznych czy anten ferrytowych, dlatego tego typu sprzęt znajduje się na stacji meteo we wsi Smolec. Osoba odpowiedzialna za jej zbudowanie, stale udoskonala możliwości stacji meteorologicznej, inwestując w coraz to nowsze technologie. Wszystko to sprawia, że mieszkańcy wsi Smolec mają możliwość sprawdzania prognozy pogody, która została stworzona na bazie amatorskich pomiarów.

To nie jedyna taka stacja w Polsce. Znajdziemy je także w wielu innych miejscowościach i miastach, jak np. w Radlinie, Warszawie, Zielonej Górze, Rybniku czy w Lesznie.

Stacja pogody – własna prognoza pogody

Osoby, które chcą na własną rękę sprawdzać pogodę, nie muszą zajmować się budową amatorskiej stacji meteo. Wystarczy, że zainwestują w stację pogodową, czyli specjalne urządzenie pomiarowe. Jego dokładność jest zależna od stopnia zaawansowania, na rynku nie brakuje jednak wysokiej jakości sprzętów tego typu. Pod adresem stacjepogody.waw.pl dostępne jest specjalistyczne forum internetowe, na którym można wymienić swoje poglądy na temat stacji pogodowych z innymi użytkownikami interesującymi się tym zagadnieniem.